Na pomoc Warszawie - Częstochowa wobec Powstania Warszawskiego
Odsłon: 347
Powstanie Warszawskie, które wybuchło 1 sierpnia 1944 roku, było największym wystąpieniem zbrojnym Polaków w czasie II wojny światowej.
Od samego początku losami powstania i powstańców interesowali się mieszkańcy Częstochowy. Nie pozostali oni obojętni wobec wysiedlonych i uciekinierów z powstańczej Warszawy.
14 sierpnia na pomoc powstańcom warszawskim, po mobilizacji oddziałów Armii Krajowej, wyruszyło 2,5 tysiąca żołnierzy, a z nimi zgrupowania Jerzego Kurpińskiego „Ponurego” i Marcina Tarchalskiego „Marcina”. Niemal codziennie do Częstochowy docierały dramatyczne informacje, częstochowianie ponieśli wiele ofiar. W nocy z 16 na 17 sierpnia na Starym Mieście w Warszawie zginął Eugeniusz Stasiecki, twórca konspiracyjnego harcerskiego hufca częstochowskiego „Obraz”, który w 1944 roku pełnił funkcję zastępcy naczelnika Szarych Szeregów. W powstaniu walczył również Samuel Willenberg, jeden z organizatorów buntu w niemieckim obozie koncentracyjnym w Treblince.
Mieszkańcy Częstochowy starali się wspierać także materialnie uciekinierów i wysiedlonych z Warszawy. 13 września 1944 r. otwarto biuro dla ewakuowanych z Warszawy, pomocy udzielał także Polski Komitet Opiekuńczy. W opuszczonych barakach przy ulicy Chłopickiego kwaterowano rannych i chorych z Warszawy. W utworzonym wkrótce szpitalu, sali przyjęć chorych i sali opatrunkowej pracowali początkowo lekarze częstochowscy, później lekarze z Warszawy (kierował nimi Zygmunt Chodorowski), którzy przybywali tu z transportami uchodźców, pomagało im 14 pielęgniarek. Materiały opatrunkowe ofiarowywały częstochowskie apteki – miejska i wszystkie prywatne. Setki mieszkańców Częstochowy samorzutnie niosło pomoc: zabierało do swoich domów lżej rannych, przynosiło pościel, bieliznę i ubrania. Funkcje pielęgniarskie pełniła ochotniczo miejscowa młodzież (wśród nich grupa harcerzy). od 18 X 1944 siostry uruchomiły w barakach kuchnię stałą. Od 10 IX do 30 X 1944 przez baraki przeszło 2885 osób, w szpitalu udzielono pomocy 362 osobom – niestety życia 56 osób nie udało się uratować. Wysiedlonych z Warszawy umieszczano w pięciu barakach: w I znajdowało się 171 łóżek oraz dwie separatki (na 10 i 12 łóżek), budynki II, IV i V przeznaczone były na szpital, w III mieściły się kuchnia, magazyny i kancelaria schroniska. W jedynym budynku murowanym znajdowały się toalety. Personel administracyjny baraków liczył 21 osób.
Do Częstochowy trafiło 80 profesorów Uniwersytetu Warszawskiego, którzy już w listopadzie prowadzili konspiracyjne kursy dla uchodźców i mieszkańców miasta. Po upadku powstania Częstochowa była stolicą Polskiego Państwa Podziemnego. W mieście znalazł się m.in. dowódca Kedywu AK Okręgu Warszawa Józef Rybicki, brat burmistrza Częstochowy Stanisława Rybickiego, który ranny uciekł z transportu i dotarł do domu brata. Rybicki opiekował się także Janem Mazurkiewiczem ps. „Radosław”, dowódcą Centralnego Obszaru Delegatury Sił Zbrojnych. Mazurkiewicz koordynował organizację w Częstochowie Komendy Głównej AK. Komendant AK, gen. Leopold Okulicki ps. „Niedźwiadek”, otrzymał pokój w mieszkaniu przy ul. 7 Kamienic. W Częstochowie przebywał także Kazimierz Moczarski i kierowane przez niego Biuro Informacji i Propagandy AK. To w Częstochowie wydano rozkaz o samorozwiązaniu AK.
Wśród osób, które po powstaniu warszawskim znalazły się w Częstochowie i jej okolicach byli m.in. pisarz i scenarzysta Marek Hłasko, poeta i dramaturg Tadeusz Różewicz, aktorka Anna Milewska, a także pisarki Zofia Kossak i Teresa Weyssenhoff.
Wykaz osób wysiedlonych z Warszawy do gminy Potok Złoty z dnia 18 września 1944 roku
Wykaz osób wysiedlonych z Warszawy do gminy Potok Złoty z dnia 18 września 1944 roku
Lista osób wysiedlonych z Warszawy zamieszkałych w gminie Przyrów
Lista osób wysiedlonych z Warszawy zamieszkałych w gminie Przyrów
Wniosek o zapomogę dla wysiedlonej w Warszawy Zenobii Łuczkiewicz
Wniosek o zapomogę dla wysiedlonej w Warszawy Zenobii Łuczkiewicz
Wniosek o zapomogę dla wysiedlonych do wsi Bukowno warszawiaków
Wniosek o zapomogę dla wysiedlonej z Warszawy Eugenii Budziewskiej
Wniosek o zapomogę dla wysiedlonej z Warszawy Julii Krzysztofowicz
Zarządzenie dotyczące żywności złożonej przez społeczeństwo dla ewakuowanych z Warszawy
Informacja Polskiego Komitetu Opiekuńczego w Częstochowie w sprawie działań na rzecz pomocy ewakuowanym z Warszawy
Wykaz dzieci przywiezionych z Pruszkowa do Polskiego Komitetu Opiekuńczego w Częstochowie w dniu 30 września 1944 roku
Informacja o przesłaniu bonów obiadowych do Referatu dla ewakuowanych z Warszawy
Wykaz dzieci przebywających w warszawskim szpitalu w Grodzisku Mazowieckim
Regulamin dla dyżurujących przy transportach z Warszawy na dworcu kolejowym
Regulamin dla dyżurujących przy transportach z Warszawy na dworcu kolejowym
Regulamin dla dyżurujących przy transportach z Warszawy na dworcu kolejowym
Organizacja opieki nad ewakuowanymi z Warszawy
Organizacja opieki nad ewakuowanymi z Warszawy
Organizacja opieki nad ewakuowanymi z Warszawy
Organizacja opieki nad ewakuowanymi z Warszawy
Wykaz ofiar przekazanych na rzecz ewakuowanych z Warszawy
Wykaz transportów ewakuowanych z Warszawy ze wskazanie miejsca docelowego
Instrukcja dla referatu do spraw ewakuowanych z Warszawy
Instrukcja dla referatu do spraw ewakuowanych z Warszawy
Instrukcja dla referatu do spraw ewakuowanych z Warszawy
Instrukcja dla referatu do spraw ewakuowanych z Warszawy
Prośba o zorganizowanie pomocy żywnościowej dla ewakuowanych z Warszawy transportowanych pociągiem do Nowego Targu przez Częstochowę
Sprawozdanie Schroniska Rady Głównej Opiekuńczej w Częstochowie za październik 1944 roku
Sprawozdanie Schroniska Rady Głównej Opiekuńczej w Częstochowie za październik 1944 roku
Sprawozdanie Schroniska Rady Głównej Opiekuńczej w Częstochowie za październik 1944 roku
Wykaz sióstr Miłosierdzia Szpitala Dzieciątka Jezus w Warszawie z prośbą o przyjęcie ich do pracy Wydział Zdrowia pracy w charakterze pielęgniarek
Informacja o transporcie ciężko chorych do Zakładu dla Dziewcząt przy ulicy Katedralnej w Częstochowie
Prośba Zdzisława Nowickiego o zatrudnienie w referacie dla warszawiaków
Pismo Głównej Rady Opiekuńczej w Krakowie z prośbą o życzliwe traktowanie podopiecznych ewakuowanych z Warszawy
Sprawozdanie liczbowe Referatu dla Spraw ewakuowanych z Warszawy za okres sierpień-październik 1944 roku
Sprawozdanie liczbowe Referatu dla Spraw ewakuowanych z Warszawy za okres sierpień-październik 1944 roku
Prośba o podanie danych imiennych osób zmarłych w Zakładzie dla Dziewcząt przy ulicy Katedralnej 9
Prośby o odszukanie miejsca pobytu osób ewakuowanych z Warszawy
Prośby o odszukanie miejsca pobytu osób ewakuowanych z Warszawy
Prośby o odszukanie miejsca pobytu osób ewakuowanych z Warszawy
Prośby o odszukanie miejsca pobytu osób ewakuowanych z Warszawy
Prośby o odszukanie miejsca pobytu osób ewakuowanych z Warszawy
Prośby o odszukanie miejsca pobytu osób ewakuowanych z Warszawy
Prośby o odszukanie miejsca pobytu osób ewakuowanych z Warszawy
Prośby o odszukanie miejsca pobytu osób ewakuowanych z Warszawy
Prośby o odszukanie miejsca pobytu osób ewakuowanych z Warszawy
Prośby o odszukanie miejsca pobytu osób ewakuowanych z Warszawy
Prośby o odszukanie miejsca pobytu osób ewakuowanych z Warszawy
Prośby o odszukanie miejsca pobytu osób ewakuowanych z Warszawy
Przykładowa karta ewakuacyjna osoby opuszczającej Warszawę
Artykuł dr Jerzego Dreyzy: Szpital Maltański przy ul. Senatorskiej w czasie Powstania Warszawskiego opublikowany w czasopiśmie Archiwum Historii Medycyny w 1968 roku
Artykuł dr Jerzego Dreyzy: Szpital Maltański przy ul. Senatorskiej w czasie Powstania Warszawskiego opublikowany w czasopiśmie Archiwum Historii Medycyny w 1968 roku
Artykuł dr Jerzego Dreyzy: Szpital Maltański przy ul. Senatorskiej w czasie Powstania Warszawskiego opublikowany w czasopiśmie Archiwum Historii Medycyny w 1968 roku
Artykuł dr Jerzego Dreyzy: Szpital Maltański przy ul. Senatorskiej w czasie Powstania Warszawskiego opublikowany w czasopiśmie Archiwum Historii Medycyny w 1968 roku
Artykuł dr Jerzego Dreyzy: Szpital Maltański przy ul. Senatorskiej w czasie Powstania Warszawskiego opublikowany w czasopiśmie Archiwum Historii Medycyny w 1968 roku
Artykuł dr Jerzego Dreyzy: Szpital Maltański przy ul. Senatorskiej w czasie Powstania Warszawskiego opublikowany w czasopiśmie Archiwum Historii Medycyny w 1968 roku
Odpis korespondencji Zarządu Głównego PCK kierowanej do Miejskich i Powiatowych Komitetów Opieki Społecznej w sprawie usprawnienia akcji pomocy lekarskiej
Wspomnienia o Stanisławie Kumorku
Wspomnienia o Stanisławie Kumorku
Fotografia Stanisława Klepacza i płk Karola Ziemskiego ()Wachnowskiego) w czasie Powstania Warszawskiego
Fotografia Stanisława Klepacza i K. Małka (połowa lat 50-tych XX wieku)
Wspomnienia Tadeusza Janczaka dotyczące Powstania Warszawskiego
Wspomnienia Tadeusza Janczaka dotyczące Powstania Warszawskiego
Wspomnienia Tadeusza Janczaka dotyczące Powstania Warszawskiego
Wspomnienia Tadeusza Janczaka dotyczące Powstania Warszawskiego
Artykuł prasowy zwierający wspomnienia z okresu powstania warszawskiego
Zaproszenie na uroczyste obchody 52 rocznicy wybuchu powstania warszawskiego zorganizowane przez Zarząd Okręgu Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Częstochowie