Ułatwienia dostępu

Co można znaleźć w Archiwum Państwowym?

W skład zasobu Archiwum Państwowym w Częstochowie (wg stanu na dn. 31 grudnia 2023 roku) wchodzi 1374 zespoły archiwalne liczące łącznie 386 106 jednostek archiwalnych, co stanowi ponad 4137 metrów bieżących. Zbiory pochodzą głównie z XIX i XX wieku, a tylko pojedyncze jednostki z XVII i XVIII w. Pod względem terytorialnym większość materiałów dotyczy powiatów: częstochowskiego, kłobuckiego, lublinieckiego, myszkowskiego. Charakterystyczne dla częstochowskiego archiwum jest to, że działając na terenie dwóch b. zaborów – pruskiego i rosyjskiego oraz części ziem Górnego Śląska, przechowuje akta wytworzone przez dwa różne systemy kancelaryjne, pisane w dwóch różnych językach (niemieckim i rosyjskim). Wśród zgromadzonej dokumentacji znajdują się przede wszystkim akta metrykalne, akta miast, gmin, cechów, akta organów administracji państwowej, jednostek samorządu terytorialnego, zakładów przemysłowych, organizacji gospodarczych, akta rodzinno-majątkowe, partii politycznych, związków, stowarzyszeń i instytucji wyznaniowych oraz zbiory i kolekcje. W skład zasobu archiwalnego wchodzą również akta notarialne, sądowe, akta szkół, instytucji oświaty i kultury.

Najstarsze akta z 1615 roku...

Do najstarszych, spośród przechowywanych akt należą: księga metrykalna parafii w Mstowie z lat 1615-1627, księga Bractwa Cechu Kowalskiego w Mrzygłodzie z lat 1648-1937 czy księga miejska Częstochowy z lat 1759-1765. Wśród akt organów administracji państwowej i samorządowej na szczególną uwagę zasługują Akta miasta Częstochowy z lat 1759-1948, akta Starostwa Powiatowego w Częstochowie z lat 1919-1939 czy akta byłego Urzędu Wojewódzkiego w Częstochowie z lat 1975-1999. Równie interesujące są akta prezydiów powiatowych rad narodowych i urzędów powiatowych z lat 1950-1975 z Częstochowy, Kłobucka, Myszkowa i Lublińca. Cennymi archiwaliami są również akta notariuszy z XIX i XX w. z Częstochowy, Kłobucka, Lublińca i Żarek, akta hitlerowskiego więzienia w Częstochowie z lat 1939-1944 czy zbiory fotografii i pocztówek z lat 1893-3015, afiszy i druków z lat 1901-1989, tłoków pieczętnych z lat 1901-1945.

Źródła do poszukiwań genealogicznych

Zbiory dokumentacji obfitują w źródła służące do poszukiwań genealogicznych. Przede wszystkim są to akta metrykalne (księgi urodzeń, małżeństw i zgonów) parafii rzymskokatolickich, ewangelicko-augsburskich, prawosławnych i gmin wyznania mojżeszowego z terenu byłego województwa częstochowskiego. Cennych informacji dostarczają również spisy oraz księgi mieszkańców miast i gmin, księgi poborowych, spisy repatriantów czy akta notariuszy z Częstochowy, Kłobucka, Lublińca i Żarek.

Opłaty

Numer rachunku Archiwum Państwowego w Częstochowie

  • dla Klientów krajowych

Archiwum Państwowe w Częstochowie
NBP Oddział Okręgowy Katowice
21 1010 1212 0016 6122 3100 0000

  • dla Klientów zagranicznych

Archiwum Państwowe w Częstochowie
NBP Oddział Okręgowy Katowice
21 1010 1212 0016 6122 3100 0000
IBAN: PL
SWIFT: NBPLPLPW

Pliki do pobrania

Kwerendy

Kwerenda archiwalna - poszukiwanie w materiałach archiwalnych danych dotyczących określonego zagadnienia lub osoby.

Rozróżnia się następujące rodzaje kwerend:

  • do celów urzędowych
  • do celów nieurzędowych

Cel nieurzędowy występuje wówczas, gdy spodziewane wyniki kwerendy nie są zamawiającemu potrzebne w postępowaniach przed organami administracji, sądami.

Zamówienia, co do których nie jest wskazany cel urzędowy, są realizowane poza zakresem administracji publicznej, bez zastosowania przepisów kodeksu postępowania administracyjnego.

Kwerendy do celów nieurzędowych stanowią sferę działalności usługowej Archiwum.

Kwerendy przeprowadzane są na pisemny wniosek zainteresowanego, złożony osobiście, listownie, faksem, pocztą elektroniczną. Kodeks postępowania administracyjnego nie dopuszcza wnoszenia podania telefonicznie. Zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego, podanie powinno zawierać co najmniej:

  • wskazanie osoby wnoszącej podanie (imię i nazwisko)
  • adres osoby wnoszącej podanie
  • treść żądania
  • podpis osoby wnoszącej podanie
  • ewentualnie inne elementy wymagane przez przepisy szczególne

Zgodnie z Kodeksem Postępowania Administracyjnego uwierzytelnione kopie wydaje się na żądanie osoby ubiegającej się o nie, jeżeli:

  • przepis prawa wymaga urzędowego potwierdzenia faktów lub stanu prawnego
  • osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu faktów lub stanu prawnego

Z tytułu uwierzytelnienie wykonanych kopii, odpisów lub wypisów uiścić należy także stosowne opłaty skarbowe.

Czytelnia akt

Materiały archiwalne udostępnia się każdemu w szczególności osobie fizycznej lub prawnej, organizacji społecznej, organom państwowym bądź samorządowym a także jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej. Osoba fizyczna może działać w imieniu własnym lub jako upoważniony przedstawiciel podmiotu zainteresowanego.

Zasady udostępniania określa Zarządzenie nr 24 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 18 maja 2017 r. w sprawie organizacji udostępniania materiałów archiwalnych w archiwach państwowych oraz regulamin korzystania z materiałów archiwalnych w Czytelni akt Archiwum Państwowego w Częstochowie.

Osoba przystępująca do bezpośredniego korzystania z materiałów archiwalnych wypełnia przed złożeniem szczegółowych zamówień Zgłoszenie użytkownika zasobu archiwalnego. Interesujące użytkownika jednostki archiwalne udostępniane są na podstawie zamówienia - rewersu. Zamówienie wypełnia się oddzielnie dla każdej jednostki.

Archiwum Państwowe zapewnia osobom bezpośrednio korzystającym z materiałów archiwalnych dostęp do pomocy ewidencyjno-informacyjnych (inwentarzy książkowych, inwentarzy kartkowych, spisów roboczych, spisów zdawczo-odbiorczych, indeksów, repertoriów, komputerowych baz danych) z wyłączeniem księgi nabytków i ubytków.

Ogólne zasady obowiązujące w Czytelni akt

Prawa użytkownika Czytelni akt:

  • samodzielne i bezpłatne korzystanie z materiałów archiwalnych i dostępnych pomocy ewidencyjnych
  • sprowadzenie na koszt użytkownika kopii (mikrofilmów lub skanów) z innego archiwum i udostępnienie ich w pracowni naukowej
  • wykonywanie zdjęć własnym aparatem fotograficznym
  • odłożenie używanych materiałów do depozytu; przez 2 tygodnie archiwalia te nie będą odniesione do magazynu

Obowiązki użytkownika:

  • stosowanie się do Regulaminu korzystania z materiałów archiwalnych w Czytelni akt
  • czytelne wypełnianie zgłoszenia użytkownika i rewersu
  • okazanie zawartości torby lub plecaka na żądanie pracownika Archiwum
  • wykorzystanie materiałów zgodnie z tym, co użytkownik wpisał w zgłoszeniu użytkownika

W Czytelni akt nie wolno:

  • wynosić jakichkolwiek materiałów archiwalnych poza Czytelnię akt
  • używać telefonów komórkowych
  • ingerować w treść i układ jednostki archiwalnej (zmieniać układ akt w teczkach, pisać na aktach, kłaść teczki grzbietem do góry)
  • wnosić przedmioty i substancje mogące spowodować uszkodzenie dokumentów (np. artykuły spożywcze)

Na zlecenie użytkowników Archiwum wykonuje się odpłatnie kserokopie i skany z udostępnianych akt.

Pełen tekst regulaminu udostępniania znajduje się na dole strony w dziale "pliki do pobrania".

Godziny otwarcia Czytelni akt

Czytelnia akt Archiwum Państwowego w Częstochowie czynna:

  • poniedziałek : 8.00 – 14.30
  • wtorek: 8.00 – 14.30
  • środa: 8.00 – 18.00
  • czwartek: 8.00 – 14.30
  • piątek: 8.00 – 14.30

Zamówienia (rewersy) na jednostki archiwalne należy przesyłać pocztą elektroniczną na adresy Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. lub Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

 

Pliki do pobrania

Czytelnia akt

Materiały archiwalne udostępnia się każdemu w szczególności osobie fizycznej lub prawnej, organizacji społecznej, organom państwowym bądź samorządowym a także jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej. Osoba fizyczna może działać w imieniu własnym lub jako upoważniony przedstawiciel podmiotu zainteresowanego.

Zasady udostępniania określa Zarządzenie nr 24 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 18 maja 2017 r. w sprawie organizacji udostępniania materiałów archiwalnych w archiwach państwowych oraz regulamin korzystania z materiałów archiwalnych w Czytelni akt Archiwum Państwowego w Częstochowie.

Osoba przystępująca do bezpośredniego korzystania z materiałów archiwalnych wypełnia przed złożeniem szczegółowych zamówień Zgłoszenie użytkownika zasobu archiwalnego. Interesujące użytkownika jednostki archiwalne udostępniane są na podstawie zamówienia - rewersu. Zamówienie wypełnia się oddzielnie dla każdej jednostki.

Archiwum Państwowe zapewnia osobom bezpośrednio korzystającym z materiałów archiwalnych dostęp do pomocy ewidencyjno-informacyjnych (inwentarzy książkowych, inwentarzy kartkowych, spisów roboczych, spisów zdawczo-odbiorczych, indeksów, repertoriów, komputerowych baz danych) z wyłączeniem księgi nabytków i ubytków.

Ogólne zasady obowiązujące w Czytelni akt

Prawa użytkownika Czytelni akt:

  • samodzielne i bezpłatne korzystanie z materiałów archiwalnych i dostępnych pomocy ewidencyjnych
  • sprowadzenie na koszt użytkownika kopii (mikrofilmów lub skanów) z innego archiwum i udostępnienie ich w pracowni naukowej
  • wykonywanie zdjęć własnym aparatem fotograficznym
  • odłożenie używanych materiałów do depozytu; przez 2 tygodnie archiwalia te nie będą odniesione do magazynu

Obowiązki użytkownika:

  • stosowanie się do Regulaminu korzystania z materiałów archiwalnych w Czytelni akt
  • czytelne wypełnianie zgłoszenia użytkownika i rewersu
  • okazanie zawartości torby lub plecaka na żądanie pracownika Archiwum
  • wykorzystanie materiałów zgodnie z tym, co użytkownik wpisał w zgłoszeniu użytkownika

W Czytelni akt nie wolno:

  • wynosić jakichkolwiek materiałów archiwalnych poza Czytelnię akt
  • używać telefonów komórkowych
  • ingerować w treść i układ jednostki archiwalnej (zmieniać układ akt w teczkach, pisać na aktach, kłaść teczki grzbietem do góry)
  • wnosić przedmioty i substancje mogące spowodować uszkodzenie dokumentów (np. artykuły spożywcze)

Na zlecenie użytkowników Archiwum wykonuje się odpłatnie kserokopie i skany z udostępnianych akt.

Pełen tekst regulaminu udostępniania znajduje się na dole strony w dziale "pliki do pobrania".

Godziny otwarcia Czytelni akt

Czytelnia akt Archiwum Państwowego w Częstochowie czynna:

  • poniedziałek : 8.00 – 14.30
  • wtorek: 8.00 – 14.30
  • środa: 8.00 – 18.00
  • czwartek: 8.00 – 14.30
  • piątek: 8.00 – 14.30

Zamówienia (rewersy) na jednostki archiwalne należy przesyłać pocztą elektroniczną na adresy Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. lub Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

 

Pliki do pobrania

Regulamin korzystania z materiałów archiwalnych w Archiwum Państwowym w Częstochowie (252 KB)
Zgłoszenie użytkownika zasobu archiwalnego (31 KB)
Klauzula informacyjna dotycząca przetwarzania danych osobowych (21 KB)
Rewers (32 KB)
Druk zamówienia mikrofilmów (27 KB)